HISTORIA KLASA VI
CZYM BYŁA REFORMACJA?
Reformacja to ruch zapoczątkowany przez zwolenników Marcina Lutra. Chcieli oni zreformować życie kościelne.
PANOWANIE OSTATNICH KRÓLÓW Z DYNASTII JAGIELLONÓW
W XVI wieku Koroną Polską i Wielkim Księstwem Litewskim rządzili władcy z dynastii Jagiellonów.
Zagrożeniem dla granic Litwy były wówczas długoletnie wojny z Wielkim Księstwem Moskiewskim
W 1525 roku po przegranej przez zakon wojnie wielki mistrz złożył hołd polskiemu królowi, a państwo zakonne zostało przekształcone w Prusy Książęce będące lennem polski.
Za rządów ostatniego Jagiellona – Zygmunta Augusta – rozpoczął się konflikt o dominację w basenie morza Bałtyckiego (wojna o Inflanty), w który, oprócz Polski i Litwy, były zaangażowane Moskwa, Szwecja i Dania.
FRANCJA – MONARCHIA ABSOLUTNA
CZYM BYŁA MONARCHIA ABSOLUTNA?
Monarchia absolutna – najwyższa władza wykonawcza, ustawodawcza, sądownicza, która znajduje się w rękach króla bez udziału Stanów Generalnych (odpowiednik polskiego sejmu).
W monarchii absolutnej władzę sprawował władca absolutny, który:
- stanowi prawa, decyduje o wojnie i pokoju bez zgody stanów,
- nakłada nowe podatki bez zgody stanów,
- powołuje i odwołuje urzędników państwowych według własnego upodobania
JAKIE DZIAŁANIA LUDWIKA XIV SPRAWIŁY, ŻE FRANCJA STAŁA SIĘ MOCARSTWEM?
KULTURA OŚWECENIA
Dlaczego wiek XVIII nazywany jest epoką oświecenia lub inaczej „stuleciem świateł”?
W tym wieku nastąpił wielki przełom w sposobie myślenia ludzi wykształconych, który wynikał z nowych założeń filozoficznych oraz z postępu w wielu dziedzinach – nauki, oświaty, techniki i gospodarki.
Francja była krajem, którego język i kultura najbardziej wpłynęła na Europę w tamtych czasach. To tam działali najpopularniejsi filozofowie np. Wolter
Również we Francji opublikowano jedną z najważniejszych książek „Wielką encyklopedię francuską”, której autorem był m.in. Wolter (francuski filozof, myśliciel). Wszyscy autorzy tej książki to encyklopedyści.
Absolutyzm oświecony – rządy monarchów działających w duchu oświeceniowym, który stara się zreformować wojsko, wzmacnia gospodarkę, rozwija edukację i kulturę np. Austria Józefa II, Rosja Piotra I, Prusy Fryderyka II
Kim był Karol Ludwik Monteskiusz?
Krytyk absolutyzmu, przedstawił koncepcję trójpodziału władz na: ustawodawczą (Parlament), wykonawczą (król i ministrowie) i sądowniczą (niezależne sądy).
August II Mocny (1697-1706 i 1709 – 1733) – król Polski; przydomek „Mocny” zawdzięczał ogromnej sile fizycznej, by zostać królem Polski zmienił wyznanie na katolickie
August III (1733 – 1763) – syn Augusta II Mocnego, król Polski
1700 – 1721 – wojna północna – konflikt między Rzeczpospolitą (Polska i Litwa) a Rosją, Szwecją i wojskami saskimi
1704 rok – szlachta wybrała nowego króla Polski - Stanisława Leszczyńskiego
1709 rok – bitwa pod Połtawą na Ukrainie; starcie podczas bitwy północnej między Szwecją, a Rosją. Armia szwedzka została rozbita. Powrót Augusta II Mocnego na tron polski.
1717 rok – sejm Niemy (trwał jeden dzień); Król i szlachta pod naciskiem wojsk rosyjskich, które wkroczyły na teren Rzeczpospolitej zostali zmuszeni do zawarcia ugody. Sejm Niemy przeprowadził połowiczne reformy:
- wprowadzenie podatków na zawodową armię Rzeczpospolitej
- stan armii miał wynosić maksymalnie 24 tys. żołnierzy
1732 r. – zawarcie porozumienia zwane traktatem trzech czarnych orłów (Austria, Prusy, Rosja). Państwa zobowiązały się poprzeć wspólnego kandydata Augusta III z dynastii Wettinów podczas elekcji oraz w razie potrzeby interweniować zbrojnie
1733 r. - po śmierci Augusta II, szlachta ponownie wybiera Stanisława Leszczyńskiego na króla; Stanisław Leszczyński dwa razy tracił tron i uciekał z kraju
SEJM WIELKI I KONSTYTUCJA 3 MAJA
1788 rok – Stanisław August Poniatowski zwołuje w Warszawie Sejm, zwany też Sejmem Czteroletnim lub Sejmem Wielkim (nie obowiązywało na nim liberum veto, a uchwały podejmowano większością głosów).
Stanisław Małachowski – marszałek sejmu; jeden z przywódców stronnictwa reform
STRONNICTWA, KTÓRE ZAWIĄZAŁY SIĘ NA SEJMIE WIELKIM
- stronnictwo królewskie - celem było wzmocnienie władzy wykonawczej przy zachowaniu związku z Rosja; Ignacy Potocki – z czasem zaczął popierać politykę króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
- Stronnictwo hetmańskie (obóz hetmański – skupiał przeciwników reform Stanisława Augusta Poniatowskiego; przewodzili mu dwaj hetmani – Seweryn Rzewuski i Ksawery Branicki); celem było utrzymanie dotychczasowego ustroju Rzeczypospolitej.
- stronnictwo patriotyczne - dążyło do przeprowadzenia reform; członkowie stronnictwa chcieli wzmocnić i unowocześnić państwo.
Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji – stronnictwo zawiązane przez współpracujących ze sobą członków reform (Stanisław August, Stanisław Małachowski, Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj). 3 maja 1791 r. zgromadzenie opracowało ustawę zasadniczą, która była pierwszą konstytucją uchwaloną w Europie i drugą na świecie.
Dlaczego w dniu 3 maja Polacy obchodzą święto narodowe?
Polacy obchodzą 3 maja rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja, która została uchwalona na Sejmie Wielkim w 1791 roku. To pierwsza taka ustawa w Europie, a druga na świecie. Ten dzień jest wolny od pracy.
NAPOLEON BONAPARTE TWORZY NOWY ŁAD W EUROPIE
Okoliczności upadku monarchii we Francji
Podczas rewolucji francuskiej doszło do zmian i obalono monarchię Burbonów. Największy wpływ na władzę miała burżuazja, która miała zagwarantowaną nienaruszalność własności prywatnej, a która wykupywała majątki arystokratów.
Napoleon Bonaparte – generał, który walczył we Włoszech
1779 r. - Napoleon przeprowadził zamach stanu
1797 r. – utworzenie Legionów Polskich we Włoszech
1804 r. – Napoleon koronował się na cesarza Francuzów
1805 r. – bitwa trzech cesarzy pod Austerlitz (Napoleon pokonał połączoną armię austriacką i rosyjską)
1807 r. – utworzenie Księstwa Warszawskiego
1792 – 1804 – koniec republiki we Francji
1805 – 1806 – rozpad Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego (Rzeszy) i utworzenie Związku Reńskiego
1812 r. – wyprawa napoleona na Rosję
1814 r. – abdykacja Napoleona
1815 r. - sto dni Napoleona, bitwa pod Waterloo
